Chcąc realizować zalecenia zdrowego żywienia nasze decyzje żywieniowe nie będą dotyczyć tylko odpowiedniego wyboru produktów pod względem jego rodzaju np. zakup pełnoziarnistego pieczywa czy oczyszczonego. Warto zwrócić uwagę na jakość tego produktu. Czyli czy dany produkt został wykonany z odpowiednich składników. Dlatego istotne będzie, aby posiadać odpowiedni zakres wiedzy na temat czytania etykiet produktów spożywczych.
Ważne jest na początek abyś wiedział, że to nie jest bardzo skomplikowana wiedza i nie musisz się bać też tego, że takich produktów na sklepowej półce nie spotkasz. Bądź wytrwały, a przede wszystkim na początek zagospodaruj sobie trochę więcej czasu na zakupy. Z biegiem czasu nauczysz się gdzie dane produkty znajdują się i gdzie je szybko odnaleźć.
- Zacznij od nazwy produktu.
Produkt powinien posiadać nazwę rzeczywistą. To oznacza, że nie powinna być ona podana tylko w obcym języku, ale przede wszystkim w polskim. Na przykład baton ,, Snickers’’ i jego nazwa wymagana w prawie polskim to ,, Baton z karmelem i orzechami’’. Ważne aby zwrócić uwagę na samą nazwę.Kupując masło ekstra jego nazwa powinna brzmieć ,,masło ekstra’’ a nie ,, familijny extra’’ czy ,,śmietankowy ekstra’’ . Nie kieruj się wyeksponowanymi na opakowaniu ładnie brzmiącymi i dobrze wyglądającymi hasłami. Najważniejsze informacje znajdują się na odwrocie opakowania i w mało widocznym miejscu. Pamiętaj, że chcąc umieścić na opakowaniu informacje ,, Źródło błonnika pokarmowego’’ , ,,Produkt niskotłuszczowy’’ lub ,,Produkt lekki ‘’ producent, może zrobić to jeśli produkt faktycznie spełnia kryteria, aby móc takie oświadczenie żywieniowe umieścić.
- Skład produktu.
Tu znajduję się informacja z jakich składników został zrobiony produkt.Lista składników na opakowaniu jest podana w kolejności zaczynając od tego składnika, którego jest najwięcej. Ogólna zasada jest taka, że im krótsza lista tym lepiej. W tym miejscu mogą się pojawić informacje o obecności przypraw lub dodatków do żywności. Posiadają one oznaczenie kodowane E i liczbę identyfikujaca dany dodatek lub grupę dodatków (np.kwas askorbinowy, czyli witaminę C oznaczoną jako E 300). Pamiętaj, że nie wszystkie z nich są szkodliwe. Liczy się także kolejność ich podania, jeśli na pierwszych pozycjach znajduję się informacja na temat obecności cukru to lepiej tego produktu unikaj. Możesz wybrać z nazwy makaron z pszenicy durum, który w swoim składzie będzie zawierał mąki z pszenicy durum tylko 15 %, a resztę będzie stanowiła zwykła mąka pszenna.
- Termin ważności.
Producenci używają dwóch oznaczeń :
- ,, należy spożyć do ‘’ – oznacza, że po upłynięciu daty, która jest umieszczona na opakowaniu nie można tego produktu już spożywać. Najczęściej dotyczy to produktów mlecznych oraz wędliny,
- ,,najlepiej spożyć przed…’’ lub ,,najlepiej spożyć przed końcem…’’ mówi nam o dacie minimalnej trwałości, po upływie daty można ten produkt spożywać, ale nie należy spodziewać się po nim, że walory smakowe produktu zostały zachowane,
- Porównuj produkty.
Zwracaj uwagą ne cenę produktów, tak aby wybrać produkt tańszy. Sprawdź cenę za 1 kg. Produkt może wydawać się tańszy tylko ze względu na to, że został zapakowany w mniejsze opakowanie, co nie zawsze jest prawdą.
Sprawdź ich wartość odżywczą.To obowiązek producenta, aby umieścić informacje na temat wartości energetycznej (kaloryczność), zawartość tłuszczu (tłuszcze nasycone), węglowodanów (w tym cukrów), białka oraz soli. Informacja ta musi być podana w odniesieniu do 100 g lub 100 ml produktu.
Postaraj się porównać produkty i wybierz ten, który ma mniejszą zawartość tłuszczu, węglowodanów lub soli.
- Informacje o alergenach.
Dla osób zdrowych taka informacja można by powiedzieć, że jest zbędna, ale dla osób chorych to informacja ratująca życie. Najbardziej popularne alergeny jeśli znajdują się w produkcie powinny być umieszczone pogrubioną czcionką.
Jeśli w składzie produktu nie znajduje się dany alergen, ale jest ryzyko, że na linii produkcyjnej doszło do zanieczyszczenia nim produktu wówczas producent ma obowiązek umieścić informacje ,, że może zawierać śladowe’’ ilości.
- Inne informacje
Na opakowaniu powinny się pojawić także dane producenta, gdzie został zapakowany wraz z adresem. Powinien być podany kraj pochodzenia danego produktu jeśli jest to produkt jednoskładnikowy, w przypadku składników pochodzących z różnych krajów musi być podane miejsce pakowania lub produkcji.
Czytanie etykiet powinno być nawykiem dla każdej osoby, która dba o swoje zdrowie i chce podejmować dobre decyzje żywieniowe. Gdy zaczniesz zwracać uwagę na produkty jakie kupujesz i będziesz podejmował dobrych wyborów żywieniowych możesz zauważyć, że kilka kilogramów masy ciała udało Ci się stracić lub glikemia po posiłku jest znacznie stabilniejsza.
Literature uzupełnić:
https://www.pfpz.pl/index/?id=3f7f7794da20d537bf1da2e615ce82e5 (dostęp 04.01.2022)
Kawecka A. Znakowanie żywności na Jednolitym Rynku UE. Kraków, grudzień 2019.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (…).
https://www.gov.pl/web/gis/oswiadczenia-zywieniowe-i-zdrowotne–informacje-ogolne (dostęp 04.01.2022 )
Autor: mgr Mariola Klocek-Kopacz, dietetyk
